Güvenli ve her türlü tacizden arındırılmış yapıcı bir eğitim ve çalışma ortamı sağlamayı taahhüt eden Bilkent Üniversitesi bünyesinde, bileşenlerinin bu doğrultudaki hak ve sorumluluklarına yönelik farkındalıklarını artırmak hedefi ile açık bir irade ortaya konulmuş ve Cinsel Taciz ve Saldırıyı Raporlama ve Önleme Birimi kurulmuştur. Birimin başlıca amaçları şöyledir : Konuyla ilgili şikayetlerin bildirilmesi ve soruşturulmasına ilişkin açık ilkeler içeren politikalar oluşturmak; tacizin herhangi bir biçiminden sorumlu olduğu tespit edilen kişiler için disiplin cezası uygulamak ve/veya uygun yasal süreçleri başlatmak gibi yaptırım mekanizmaları oluşturmak ve bunları hayata geçirmek; öğrencilere, akademik ve idari personele cinsel tacizi bildirme ve önlemeye ilişkin davranış modellerini içeren eğitimler vermek.
Cinsel Taciz Nedir?
Cinsel taciz, cinsel nitelik taşıyan ve rızaya dayalı olmayan davranışlardır. Bu davranışlar cinsel taciz unsurları içeren açık davranışlar olabileceği gibi ima içeren örtülü davranışlar da olabilir. Söz konusu davranışlar sözlü, fiziksel veya tacizin dijital biçimleri dahil güncel tanımlarını da kapsayan diğer şekillerde gerçekleşebilir. Cinsel tacizin ne olduğu, cinsel taciz içeren davranıştan sorumlu olduğu iddia edilen kişinin niyetine göre değil, mağdur üzerindeki etkisine göre belirlenir. Cinsel taciz, yükseköğretim kurumlarında disiplin yaptırımı gerektirmekte ve aynı zamanda ceza hukuku kapsamında suç teşkil etmektedir.
Dijital/Siber Taciz Nedir?
Dijital/Siber taciz, bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanımı yoluyla bir kişiyi taciz etme, yıldırma, tehdit etme ve diğer şekillerde kişiye zarar verme amacı güden davranışları kapsar. Dijital/siber taciz, tek bir eylem ya da tekrarlanan eylemlerden oluşabileceği gibi, bir kişi tarafından ya da bir grup tarafından da gerçekleştirilebilir. Bu taciz biçiminde saldırganların sanal ortamda kimliklerini gizleyebilme imkanları, hedef halindeki kişinin güvensizlik riskini artırır. Dijital teknolojilerin kötüye kullanımı kişilerin özel yaşamı dahil hayatlarının her alanında istenmeyen sonuçlara neden olabilir. Bunun yanında zarar verme amacı güden içeriklerin viral olarak yayılma ve belirsiz bir süreyle dolaşımda kalma ihtimali söz konusu olabileceğinden ötürü, bu teknolojilerin taciz ya da aşağılama amacıyla ya da herhangi bir şekilde kötüye kullanımı ciddi bir suistimal biçimidir ve meydana geldiği bağlam dikkate alınmak suretiyle cezai yaptırıma tabi tutulması söz konusudur. Zira bir kişiyi posta ya da haberleşme araçlarının sağladığı kolaylıktan faydalanmak suretiyle cinsel amaçlı taciz etmek, Türk Ceza Kanunu uyarınca ağırlaştırılmış yaptırım gerektiren bir suç olarak tanımlanmıştır.
Cinsel Saldırı Nedir?
Cinsel saldırı, rıza olmaksızın gerçekleşen ve süreklilik arz etmek zorunda olmayan fiziksel davranışlarla, kişinin vücut dokunulmazlığının ihlal edilmesidir. Cinsel saldırının gerçekleşmesi için mutlaka fiziksel güç kullanımı ya da penetrasyon gerekli değildir. Cinsel saldırı; rıza olmaksızın gerçekleşen sarılmak, okşamak, dokunmak, öpmek gibi vücut dokunulmazlığını ihlal eden fiilleri kapsadığı gibi, vücuda cinsel organ ya da başka bir organ ya da cisim sokulmak suretiyle tecavüz de bu kapsamdadır. Kişinin uyuşturucu, alkol ya da başka nedenlerle bilincinin yerinde olmaması ve diğer kişinin bunu bilmesi ya da makul olarak bilebileceğinin kabulü halinde sorumluluk ortadan kalkmaz. Olay esnasında tarafların alkol ya da uyuşturucu kullanımı sorumluluğu azaltmaz. Cinsel saldırı, yükseköğretim kurumlarında disiplin yaptırımı gerektirmekte ve aynı zamanda ceza hukuku kapsamında suç teşkil etmektedir.
Rıza Ne Anlama Gelir?
Rıza, cinsel eylem öncesinde, eylem sırasında ve eylem boyunca özgürce, açıkça ve gönüllü olarak verilen izindir. Rızanın varlığı ve yokluğu değerlendirlirken, aşağıdaki hususların dikkate alınması önemlidir:
- Rıza herhangi bir zamanda geri alınabilir. Rızanın geri alınmasından sonra meydana gelen eylemler rıza dışıdır.
- Önceden gerçekleşmiş bir cinsel etkinliğe rıza vermiş olmak, gelecekteki herhangi bir cinsel etkinliğe de rıza vermiş olmak anlamına gelmez.
- Gözdağı tehdit ve zorlama, rıza inşasına yönelik manipülatif davranışlardır ve bu tür durumlarda rızanın olmadığı kabul edilir.
- Kişinin sağlıklı ve özgür bir iradesinin bulunmadığı veya geçici veya kalıcı olarak bilinçli seçimler yapma kapasitesinden yoksun olduğu durumlarda rıza oluşamaz. Söz konusu durumların rıza oluşumunu hangi ölçüde etkilediği, her bir vakanın kendine has koşulları doğrultusunda değerlendirilir.
- İstenmeyen cinsel temas, kişide tehdit hissiyatına, kafa karışıklığına, çaresizliğe ve korkuya neden olabilir. Bu tür travmatik tehditler, mağdur kişide genellikle bir donma haline (tonik hareketsizlik) neden olur. Dolayısıyla, sessizlik (sözlü itirazın olmaması) veya görünürdeki uyum (fiziksel direncin olmaması), rızanın varlığı için yeterli bir zemin oluşturmaz. Rızanın onaylanmış, istekli ve sürekli olması gerekir.
- Reşit olmayan kişiler için hiçbir şart ve koşul altında rıza oluşumundan söz edilemez.
- Sağlıklı ve özgür iradenin ortaya konamadığı kapasite yetersizliği hali, bir kişinin bilinçli seçimler yapma (rıza vermek gibi) yeteneğinden geçici ya da kalıcı olarak yoksun olduğu durumdur. Yetersizliğin nedeni engellilik, psikolojik veya fiziksel hastalıklar, uyuşturucu, alkol veya başka koşullar olabilir.
Neler Yapıyoruz?
- Cinsel saldırı veya taciz durumunda acil destek ve psikolojik yardım sağlıyoruz.
- Şikâyetinizi bildirmek istediğiniz koşulda sizlere açık, şeffaf ve gizliliği esas alan bir mekanizma sunuyoruz.
- Cinsel saldırı ve tacize dair sorularınızı yanıtlıyoruz.
- Cinsel saldırı veya tacizi önleme kapsamında öğrencilere, akademik ve idari personele eğitim veriyoruz.
- Cinsel taciz ve saldırının nedenlerinin daha iyi anlaşılması ve tartışılması amacıyla bir seminer dizisi oluşturuyoruz.
Bizimle İletişim Kurun!
- Acil yardıma ihtiyacınız varsa 1666’yı (Sağlık Merkezi) arayın.
- Bir cinsel taciz veya saldırı vakasını üniversiteye bildirmeniz gerekiyorsa birimimize ulaşın.
Şikâyette bulunmak veya danışmak için sharp@bilkent.edu.tr adresimize e-posta gönderebilirsiniz.