Ergenlikten başlayarak bir erkekte üreme yeteneği, sperm üretiminin kesintisiz olmasına bağlı olarak sürekli iken, kadınlarda bu yetenek, adet döngüsünün belli günleriyle sınırlıdır. Kadında karın içinde bulunan yumurtalıklarda, ergenlik sonrası üreme hormonlarının etkisiyle her ay bir yumurta gelişerek, belli günlerde döllenmeye elverişli halde karın boşluğuna atılır. Yumurtlama dönemi olarak tanımlanan bu günlerde, kadın vücudunda gebeliğe hazırlık olarak düşünülebilecek bazı belirtiler de olur. Bu konuda bilinçlenerek, doğurganlık belirtileri olan değişiklikler izlendiğinde, kadınlar hangi günlerde gebe kalabileceklerini anlayabilirler. Gebelik istendiğinde bu günlerde cinsel ilişkide bulunarak gebe kalmak, istenmiyorsa da cinsel ilişkiden kaçınarak gebelikten korunmak olanaklıdır.
1. Doğurganlık Belirtilerine Dayalı Yöntemler
Adet döngüsü boyunca doğurganlık dönemlerinde rahim ağzından (serviks) gelen akıntının tipi ve miktarı, rahim ağzının biçimi ve kıvamı ile vücut sıcaklığında değişiklikler olur.
– Rahim ağzından gelen akıntının tipi ve miktarı değişir
Vajinada (hazne) çok kıvamlı olmayan, bol, şeffaf, kaygan ve iki parmak arasında uzayan bir akıntı olduğu günler (mukus uzaması), gebelik için elverişli günlerdir.
– Rahim ağzının biçimi ve kıvamı değişir
Adet günlerinin bitiminde sert olan rahim ağzı yumurtanın olgunlaşmasından 4 – 5 gün önce yumuşamaya başlar, parmakla dokunulmak istendiğinde vajinanın üst bölümünde hissedilir, yumurtlama olduğu günlerde rahim ağzı iyice yumuşar ve zor ulaşılacak derinliktedir.
Akıntının Niteliğini İzlemeye Dayalı Yöntem
- Adet kanaması tam olarak bitince, birkaç gün vajinadan akıntı gelmez. Bu günler “KURU” günler sayılır.
- Kuru günlerden sonra yapışkan, koyu kıvamlı ve pürtüklü az miktarda bir akıntı hissedilir. Rengi sarı ya da beyazdır. Bu akıntı bazen fark edilemeyebilir.
- Yumurtlama günleri yaklaşırken akıntı artar, kıvamı incelir ve görünümü berraklaşır. İki parmak arasında uzayabilir. Vajinada “ISLAKLIK” olarak hissedilen bu ortamda spermler rahatlıkla 3 – 5 gün yaşayabilir, rahim içine geçer ve yumurtayı dölleyebilirler.
ISLAK GÜNLER DOĞURGAN GÜNLERDİR. GEBELİK İSTENİYORSA DÜZENLİ CİNSEL İLİŞKİDE BULUNULUR, İSTENMİYORSA İLİŞKİYE GİRİLMEZ.
- Yumurtlamadan sonra akıntı yine değişir. Azalır, pürtüklü ve yapışkan olur. Vajina da yine KURU hissedilir. Bu ortamda spermlerin hareketleri güçleşir, rahim ağzından geçemezler ve yaşayamazlar.
BU BULGULARI İZLEYEREK GEBELİKTEN KORUNMAK İSTEYENLER, ÜÇ AY SÜRE İLE YALNIZCA AKINTILARINI GÖZLEYEREK VE BULGULARINI KAYIT EDİP GÖZDEN GEÇİRDİKTEN SONRA, KORUNMAYA BAŞLAYABİLİRLER. BU SIRADA, MUTLAKA BU KONUDA EĞİTİM ALMIŞ BİR SAĞLIK PERSONELİNİN REHBERLİĞİ GEREKLİDİR. CİNSEL İLİŞKİ, SIVILARIN NİTELİĞİNİN DEĞİŞMESİNE YOL AÇAR. BU NEDENLE İLK AYDA CİNSEL İLİŞKİYE GİRİLMEZ. AKINTI İZLENEMEYECEĞİNDEN, ADET KANAMASI SÜRERKEN DE CİNSEL İLİŞKİYE GİRİLMEMELİDİR.
Adet sonrası hiç akıntı olmayan KURU GÜNLERDE GÜNAŞIRI İLİŞKİ OLABİLİR. DAHA SIK İLİŞKİ OLURSA GEÇERLİ İZLEM YAPILAMAZ.
- Vajinada ISLAKLIK hissedilince cinsel perhize başlanır. İNCE KIVAMLI, UZAYAN, BERRAK GÖRÜNTÜLÜ AKINTIDAN SONRAKİ DÖRT GÜN, EN TEHLİKELİ GÜNLERDİR.
- Tehlikeli günler geçince adet görene kadar olan cinsel ilişkilerde artık gebelik riski yoktur.
- Arada kanama olursa, bu günlerde ve kanamanın en az üç gün sonrasına kadar yine ilişkide bulunulmaz.
Yalnızca vücut ısısını ya da rahim ağzının değişimini izleyerek gebelikten korunma da olasıdır. Ancak bunlar etkililiği daha az olan yöntemlerdir.
Pratik ancak daha uzun süreli cinsel perhizi gerektiren ve takvime dayalı bir yöntem olan Standart Günler Yöntemi’nde adet sıklığı 26 ile 32 gün arasında değişen kadınlar adet başlangıcından itibaren 8 (sekiz) ile 19. (ondokuzuncu) günler arasında cinsel ilişkide bulunmayarak ya da bu günlerde kondom kullanarak da gebelikten korunabilirler. Bu yöntem eskiden önerilen takvim yönteminin daha geçerli bir uygulamasıdır.
Doğurganlık Belirtilerine Dayalı Yöntemler ile Gebeliğe Karşı Etkili Bir Korunma Sağlanabilir mi?
Özenle doğru uygulandığında bu yöntemler oldukça koruyucudur. Kurallarına tam uyulmadığı takdirde ise koruyuculuk çok azalır. Bu yöntemlerin kadın ya da erkek kondomu, diyafram, spermisit gibi bariyer yöntemlerle birlikte uygulanması etkililiği artırır.
Yumurtlama günleri bazı hastalıklarda, büyük sıkıntı ya da üzüntüler yaşandığında, tatil dönemlerinde değişiklik gösterebilir. Bu durumlarda izlem özel bir dikkat gerektirir. Genital yol enfeksiyonları varlığında akıntının niteliği değişeceğinden bu yöntemin uygulanması uygun değildir.
2. Emzirme İle Korunma (Laktasyon Amenoresi)
Halk arasında süt koruması olarak adlandırılan yöntemdir. Doğumdan sonra ilk altı ay boyunca anne, bebeğini sadece anne sütü ile sık aralıklarla günde toplam en az 60 dakika emzirerek beslediği takdirde annede yumurtlama gerçekleşmeyebilir. Bu durumda cinsel ilişki olsa dahi gebelik meydana gelmez. Ancak bu süre sırasında adet kanaması görülür, ek gıdaya geçilir ya daanne emzirmeyi keserse bu yöntemin koruyuculuğu çok azalır. Bütün kurallarına uyulduğunda koruyuculuğu yüksektir. Emzirme ile korunmanın ilk altı aydan sonra mümkün olmayacağı bilinmeli ve daha bu süre bitmeden mutlaka etkili ancak emzirmeyi etkilemeyecek bir yönteme geçilmelidir.
3. Geri Çekme (Dışarı Boşalma) Yöntemi
Cinsel ilişki sırasında, vajina içine boşalma olmadan, önce erkeğin cinsel organını kadının vajinasından çıkararak dışarıya boşalmasıdır. Bu yöntemin doğru uygulanabilmesi ve cinsel ilişkinin olumsuz etkilenmemesi için iki tarafın da bu konuda istekli ve kesin kararlı olması gerekir. Tam uygulanmadığında koruyuculuğu çok düşer.
Doğal Yöntemlerin Vücutta Gebeliği Önleme Dışında Başka Bir Etkisi Var mı?
Hiçbir yan etkisi olmayan bu yöntemleri özenle uygulamak için çok bilinçli ve kararlı olmak gerekir. Eşle tam uyum sağlamadan kullanılamazlar.
Herhangi bir nedenle doğal korunma yöntemlerini uygularken kurallarına tam uyamazsanız, ilişki sonrasında korunmak için en geç 72 saat içinde, acil gebelikten korunma önlemlerinden faydalanmak için hizmet aldığınız Mediko-sosyal Sağlık Merkezi’nin Gençlik Danışma Birimi’ne, devlet ve SSK hastanelerine bağlı kadın doğum veya aile planlaması polikliniklerine, ana çocuk sağlığı ve aile planlaması merkezlerine, sağlık ocaklarına ya da hekiminize başvurun. Bu durumda ne kadar erken başvurursanız o kadar etkili bir korunma sağlarsınız.
Cinsel ilişki sonrasında gebelikten korunma amacıyla vajinanın yıkanması tamamen etkisiz bir uygulamadır. Ayrıca vajinanın yıkanması doğal korunmasını bozarak enfeksiyonların oluşma riskini artırdığından kesinlikle önerilmez.
UNUTMAYIN!
DOĞAL YÖNTEMLER CİNSEL YOLLA BULAŞAN ENFEKSİYONLARDAN KORUMAZ. Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan korunmanın tek yolu cinsel ilişki sırasında kadın ya da erkeğin kondom kullanmasıdır.