Ana Sayfa » Kanser Tedavisi Amacına Yönelik Moleküler Otomat

Kanser Tedavisi Amacına Yönelik Moleküler Otomat

Terminator”, hatta çok sayıda küçük terminatörler aramızda!  Neyse ki korkmamızı gerektirecek bir şey yok, çünkü bizim tarafımızdalar.  Bu terminatörler, kanser hücrelerini öldürdükten sonra otonom olarak başka bir moda geçerek, hedeflenen hücrenin ölümünü bir ışık sinyali ile bize bildiriyor.

Kimya Bölümü ve UNAM öğretim üyesi Prof. Engin Umut Akkaya’nın liderliğinde bir grup Bilkent Üniversitesi (Dr. İlke Şimşek Turan ve doktora öğrencisi Seylan Ayan) ve Hacettepe Üniversitesi (Y. Doç. Dr. Gürcan Günaydın, Temel Onkoloji Bölümü) araştırmacısı, “terminatör” fonksiyonu olan bir moleküler demultiplekser konusundaki makalelerini Nature Communications dergisinde yayınladı.

Moleküler mantıksal kapılar ve fotodinamik etki konusunda öncü bir araştırmacı olan Prof. Akkaya, bu yıl Moleküler Algılayıcılar Moleküler Mantıksal Kapılar alanında verilen (Molecular Sensors and Molecular Logic Gates; MSMLG) Czarnik ödülünün sahibi olmuştur. Yayınlanan bu çalışma, Prof. Akkaya’nın moleküler mantıksal kapılar konusundaki yeniliklerle, fotodinamik terapinin radikal transformasyonu konusundaki çalışmalarını birleştirmektedir.

Çok küçük boyutlardaki “terapötik robotlar”, çoğu zaman mühendislik alanına ait olarak düşünülür, ve bugün ulaşabildiğimiz özelliklerdeki cihazların  minyatürize edilmesi ile bu düzeye ulaşılabilmesi beklenmektedir. Ancak, bilgi işleyebilen, molekül-boyutlarındaki nesnelerin bize sunabilecekleri ise çok daha fazladır. Bu ikinci yaklaşım, hastalıkların tedavisinde ve sağlığımızın sürekli izlenmesinde çığırlar açacak devrimsel değişiklikler getirebilir.  Bu gibi çok yenilikçi özelliklere sahip, tasarım ürünü moleküler sistemler ise bilimin konusudur, hatta daha da özelde, Kimya alanından çıkacaktır. Bu makalede anlatılan, terapötik ve teşhis modları arasında otonom olarak ihtiyaca göre geçiş yapabilen nano-boyutlu otomat buna iyi bir örnek olmuştur. Kanser hücre kültüründe bu geçiş 488 nm ışığı input, hücre membran özelliklerini anahtar input, ve 520 nm ışık ile singlet oksijeni ise alternatif outputlar olarak seçebilen bir moleküler 1:2 demultiplexer tasarımıyla sağlanmıştır.

Prof. Akkaya’ya bu makale hakkında ne düşündüğü sorulduğunda,  “Çalışmamızın Nature Communications gibi önde gelen bir multi-disipliner bilimsel dergide yayınlanmasından mutlu olduk. Ancak, daha önemlisi, gerçekten orijinal ve çığır açıcı araştırmalarda ısrarcı olmaktır. Böyle olursa, iyi düzeyde yayınlar doğal bir sonuç olarak ortaya çıkar” demiştir.

Makaleye Nature Communications dergisinin aşağıdaki bağlantısından ulaşılabilir:
https://www.nature.com/articles/s41467-018-03259-z

Benzer araştırma etkinliklerine ait bilgilere Akkaya (EUA) grubu internet sitesinden ulaşılabilir:
http://euaresearch.com